Wspominałem Ci już o tym, że z reguły kiedy otrzymasz wezwanie do zapłaty zachowku, to prędzej czy później, sprawa trafi do sądu, o czym dowiesz się kiedy sąd prześle Ci pozew o otrzymujesz z sądu, a nie bezpośrednio od przeciwnika, ponieważ to sąd musi zbadać, czy pozew o zachowek został napisany w sposób prawidłowy i spełnia wszystkie wymogi czy nie odbierać?Jeśli dopiero spodziewasz się otrzymania pozwu muszę Ci uświadomić jedną bardzo ważną rzecz:Nie możesz lekceważyć pism z sądu przychodzących na Twój właściwy odmówisz odbioru przesyłki zawierającej pozew o zachowek lub po prostu nie zrealizujesz otrzymanego awizo możesz wpaść w bardzo poważne tarapaty. Nie tylko nie unikniesz zapłaty zachowku, ale możesz również zapłacić znacznie więcej, niż faktycznie czy nie czytać?Odebrałeś przesyłkę. Pierwszy krok za w środku znajduje się pokaźny plik dokumentów. Teraz musisz odszukać te, które są na obecnym etapie Cię trzy rzeczy:Właściwy pozew o zachowek wraz z załącznikami (np. stwierdzeniem nabycia spadku, aktem poświadczenia dziedziczenia, aktem zgonu spadkodawcy, innymi aktami stanu cywilnego, aktami notarialnymi itp.)Pouczenie sądu zawierające kilka słów o Twoich prawach i obowiązkach jako osoby sądu do złożenia odpowiedzi na pozew o pozwu dowiesz się, kto, dlaczego i ile od Ciebie żąda. Po zapoznaniu się z jego treścią polecam Ci przeczytanie poniższych wpisów, które wprowadzą Cię w tematykę zachowku:Zachowek – podstawowe informacjeDziedziczenie ustawowe a zachowekIle wynosi zachowekZachowek a darowiznaZrzeczenie się zachowkuNastępnie dokładnie przeczytaj pouczenie z uwagę przede wszystkim na punkt, w którym mowa jest o tym, że w odpowiedzi na pozew o zachowek powinieneś powołać wszystkie dowody i twierdzenia, ponieważ sąd może pominąć wszystko to, o czym powiesz czy napiszesz spokojnie i dokładnie zastanów jakie okoliczności podnosić, a także jakie zgłosić o tym jakie okoliczności podnosić na swoją obronę napisałem we wpisie – Zachowek – jak się bronić?Myślę, że warto, żebyś przeczytał też następujące wpisy:Zachowek – rozłożenie na ratyUgoda o zachowekPamiętaj o terminach!Najczęściej sąd wyznaczy Ci termin 14 dni na przygotowanie odpowiedzi na pozew o zachowek. Bezwzględnie musisz w tym terminie właściwie żebyś wiedział, że chodzi o dni kalendarzowe, a nie dni roboczych. Masz więc tylko dwa tygodnie, a ten czas szybko koniec najważniejsza rada:Spotkaj się z adwokatemWiem, co teraz myślisz – „Chce na mnie zarobić”.Nie mówię, żebyś zgłaszał się do mnie. Oczywiście, ja też doradzam w tych kwestiach, ale nie mówię Ci tego tylko po to, żeby zyskać Klienta. Po prostu skorzystaj z pomocy jakiegokolwiek zawodowego musisz też od razu zlecać prowadzenia całej sprawy. Na początku możesz tylko pokazać jemu (lub jej) pozew, który otrzymałeś i poprosić o poradę prawną. Prawnik wskaże Ci słabe punkty pozwu i zasugeruje najlepszy sposób obrony. Później zastanowisz się czy kontynuować pozwach o zachowek najczęściej pojawiają się żądania zapłaty 5 czy 6 cyfrowej kwoty. Koszt porady prawnej to w najgorszym przypadku kilkaset złotych. Chyba nie warto za taką kwotę ryzykować, że coś przeoczysz i przegrasz wiedzieć, że sędzia nie będzie Ci pomagał prowadzić sprawy, ani podpowiadał jakich argumentów użyć, żeby ją wygrać. Nie może tego robić, bo musi być że pewne rzeczy można zrobić samemu i nie trzeba korzystać pomocy profesjonalisty. Widuję nawet w sądzie osoby, które próbują bronić się bez pomocy też znajomego, który sam sobie zmienia w samochodzie klocki hamulcowe. Robi to od wielu lat i nie wpłynęło to negatywnie na jego bezpieczeństwo. Ja nie potrafię tego zrobić i niestety muszę płacić za naprawę samochodu. (Zresztą nawet wolę zapłacić i mieć pewność, że hamulce zadziałają wtedy, kiedy będą potrzebne).Pamiętaj, że jakąkolwiek decyzję podejmiesz, będzie to tylko Twój wybór i tylko Ty poniesiesz jego pomoc prawnaChcę Ci powiedzieć, że obecnie jest sporo punktów, które udzielają darmowych porad prawnych dla osób, których nie stać na skorzystanie z pomocy adwokata czy radcy prawnego. Tam też możesz się dowiedzieć w jaki sposób za darmo uzyskać pomoc profesjonalisty w sprawie tych punktów we Wrocławiu możesz znaleźć pod linkiem tutaj. W innych miastach też funkcjonują takie punkty. Przeszukując Internet na pewno je znajdziesz.
Umowa dożywocia. Gdy jeden z najbliższych przyszłych spadkobierców opiekuje się swoim bliskim, dobrym pomysłem może być także sporządzenie umowy dożywocia. Ma to o tyle znaczenie, że zapisanie mieszkania w testamencie poprzez zapis windykacyjny czy nawet dokonanie darowizny za życia nie zwalnia z obowiązku zapłaty zachowku. Powódka domagała się od pozwanego zapłaty niemal 87 tys. zł z tytułu zachowku po swojej nieżyjącej babce. Powódka jest wnuczką (córką zmarłego syna) spadkodawczyni. Pozwany natomiast to brat zmarłej. Powódka wskazała, że babka nie zapisała jej niczego w testamencie, z kolei pozwany uzyskał mieszkanie, a nadto kilkadziesiąt tysięcy złotych. Pozwany domagał się oddalenia powództwa. Zarzucił, że powódki i spadkodawczyni nie łączyły żadne więzi. Powódka miała nie dopełniać względem swojej babki jakichkolwiek obowiązków rodzinnych. Twierdził, że nie rozmawiały one ze sobą, powódka nie interesowała się zmarłą, nie odwiedziła jej ani razu. Pozwany wskazał, że nawet gdy powódka upełnoletniła się, to nie zainteresowała się losem babki. Poza tym według pozwanego powódka w ogóle nie jest biologicznym dzieckiem syna spadkodawczyni, więc nie powinna uzyskać świadczeń z tytułu zachowku. Zasądzony zachowek Sąd Okręgowy w Poznaniu uwzględnił powództwo w przeważającej części. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powódki ponad 83 tys. zł z odsetkami. W pozostałym zakresie powództwo zostało oddalone. Sąd wyjaśnił, że prawo do zachowku służy urzeczywistnieniu obowiązków moralnych, jakie spadkodawca ma względem swoich najbliższych. Funkcją zachowku, którą jest nie tylko zapobieganie wypływaniu majątku poza rodzinę, ale i troska o sprawiedliwy podział schedy po zmarłym. Takie zapatrywanie wyraził w szczególności Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 22 kwietnia 2009 r., I ACa 459/08 (LEX nr 550912). Czytaj: SA: jeżeli spadkodawcy obdarowali swoje dzieci, to rzutuje to na wysokość zachowku>> Ustalone fakty Sąd okręgowy ustalił, że spadkodawczyni miała bardzo dobre relacje z bratem. Spadkodawczyni miała jednego syna - ojca powódki. Ojciec powódki wraz z żoną i córkami mieszkał za granicą. Ich relacje ze spadkodawczynią były chłodne. Ojciec powódki zmarł w 1996 r. Wówczas spadkodawczyni zminimalizowała kontakty z powódką, jej matką i siostrą. Ograniczały się one jedynie do wysyłania kartek świątecznych i rozmów telefonicznych. Przy czym spadkodawczyni faworyzowała starszą siostrę powódki. Uważała zarazem, że powódka nie jest biologiczną córką jej syna. Gdy spadkodawczyni zachorowała, pozwany opiekował się nią. Nie powiadomił on natomiast wnuczek spadkodawczyni o chorobie ich babci. Sprawdź: Pozew o zachowek >> Prawo do zachowku Sąd wskazał, że zgodnie z art. 991 § 1 zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni - dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach - połowa wartości tego udziału (zachowek). Uprawnienie powódki Skoro powódka jest jedną z dwóch córek zmarłego syna spadkodawczyni, to w razie dziedziczenia ustawowego nabyłaby połowę spadku. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikało, że w skład majątku spadkodawczyni wchodziło mieszkanie i pieniądze na rachunku bankowym. Większą część tego majątku nabył pozwany, na podstawie testamentu. Powódka nie dostała zaś niczego. Zatem z tytułu zachowku przysługuje jej roszczenie o zapłatę 1/4 wartości spadku - wskazał sąd. Nadużycie prawa podmiotowego W ocenie sądu nie było podstaw do odmówienia powódce prawa do zachowku. Argumenty pozwanego, które w jego ocenie miały świadczyć o sprzeczności powództwa z zasadami współżycia społecznego nie były trafne. Sąd nie znalazł zarazem podstaw do uznania, że spadkodawczyni chciała wydziedziczyć powódkę, tj. pozbawić ją prawa do zachowku. Spadkodawczyni sporządziła testament notarialny, w którym rozrządziła majątkiem. Nie dokonała jednak wydziedziczenia. Sprawdź: Prawo do zachowku >> Chłodne relacje Sąd nie podzielił zarzutów pozwanego, iż brak utrzymywania przez powódkę relacji rodzinnych ze spadkodawczynią mógłby stanowić przyczynę odmowy przyznania jej zachowku. Spadkodawczyni nie podejmowała bowiem sama żadnych prób nawiązania kontaktów z powódką. Powódka była zaś w chwili śmierci jej ojca małym dzieckiem. W ocenie sądu to do spadkodawczyni należała inicjatywa nawiązania i podtrzymywania więzi rodzinnych z wnuczką. Brak kontaktów nie wynikał zatem ze złej woli powódki, lecz z postępowania spadkodawczyni. Powódka nie podejmowała prób kontaktu z babcią dlatego, że była przekonana, iż spadkodawczyni tego nie chciała. Niewłaściwe zachowania Nie można było również winić powódki za to, że nie opiekowała się babcią w chorobie, skoro pozwany nie powiadomił jej o tym fakcie, a powódka mieszka za granicą. Sąd uznał za naganną postawę powódki, która jako nastolatka nie wykazywała zainteresowania sprawami babki, ale stwierdził jednocześnie, że było to uzasadnione sytuacją rodzinną. Reasumując, sąd uznał, że powództwo było zasadne w znacznej części. Wyrok Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 20 września 2018 r., XII C 48/17, LEX nr 2577047. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.Można powiedzieć, że przepisy o zachowku wykluczają możliwość zupełnie dowolnego dysponowania majątkiem tych przepisów jest takie, że co najmniej część tego majątku, ma trafiać w ręce najbliższych spadkodawcy (małżonka, zstępnych i wstępnych).Czy można uniknąć płacenia zachowku?Oczywiście, że można. Nie zawsze i nie w każdej sytuacji, ale takich możliwości jest więcej, niż się powszechnie uważa. Istnieją także sposoby na znaczne obniżenie kwoty dochodzonego zachowku, ale po kolei …O paru rzeczach należy pomyśleć już za życia często spotykam się z sytuacją, w której jeden ze spadkobierców (któreś z dzieci lub wnuków) jest w bardzo bliskim kontakcie ze spadkodawcą. Opiekuje się nim, a nierzadko utrzymuje z nim jedno gospodarstwo domowe. Inni „bliscy” utrzymują jedynie sporadyczne kontakty ze spadkodawcą (o ile w ogóle jakieś utrzymują).W takich przypadkach często bywa, że spadkodawca wynagradzając najbliższego spadkobiercę przekazuje mu w umowie darowizny mieszkanie lub wiedzieć, że zawarcie takiej umowy przez jednego ze spadkobierców naraża go na konieczność zapłaty zachowku. Z reguły sporządzający umowę darowizny notariusz o tym nie wspomina (sam z siebie nie ma takiego obowiązku, gorzej jeśli na konkretne pytanie udziela informacji wprowadzającej w błąd).Przeczytaj: Darowizna a zachowekTymczasem już w tym momencie można uniknąć konieczności zapłaty zachowku. Wystarczy zamiast umowy darowizny zawrzeć umowę dożywocia polega na tym, że właściciel nieruchomości (dożywotnik) przenosi jej własność na rzecz drugiej strony umowy, ale nie za darmo (jak w przypadku darowizny) ale w zamian za zobowiązanie do sprawowania nad nim dożywotniej reguły po zawarciu takiej umowy nic nie zmienia się z praktycznego punktu widzenia. Spadkodawca i przyszły spadkobierca nadal razem prowadzą gospodarstwo domowe. Jednak spadkodawca nie jest już właścicielem nieruchomości. Jej własność nie została przeniesiona w drodze darowizny, więc nie będzie można od jej wartości żądać więcej, spadkodawca ma zapewnioną opiekę i utrzymanie, a w razie czego może ich dochodzić na drodze sądowej lub nawet odebrać nieruchomość, jeśli przyszły spadkobierca będzie go także: Pozew o zachowekJedynym problemem jest konieczność zapłaty podatku od zawarcia umowy dożywocia oraz pokrycia kosztów oczywiście nie jedyny sposób na uniknięcie zapłaty zachowku. Jeśli temat jest interesujący – czytaj dalej: 7 sposobów na to, żeby nie płacić zachowku.
To sąd w realiach konkretnego przypadku może ocenić, czy zachowanie uprawnionego do świadczenia jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie można wykluczyć stosowania tej konstrukcji także w sprawie o zachowek, gdy uprawniony postępował nieetycznie wobec spadkodawcy lub wobec zobowiązanego do świadczenia – orzekł Sąd Najwyższy.Wydany wyrok przez sąd pierwszej instancji może nie usatysfakcjonować stron procesu. Dlatego też od każdego wyroku sądu pierwszej instancji przysługuje środek odwoławczy – apelacja. Przykładowo, od wyroku wydanego przez Sąd Rejonowy w Piasecznie zasadniczo apelacja będzie przysługiwała do Sądu Okręgowego w Warszawie.
Prawo do zachowku mają więc zstępni, małżonkowie oraz rodzice zmarłego, którzy albo zostali pominięci w testamencie, albo którym – jeśli w testamencie zostali wymienieni – spadkodawca zapisał spadek, ale o wartości niższej, niż wynikałoby to z przysługującego im prawa do zachowku (np., kiedy w testamencie zapisano komuś
W takim przypadku każde dziedziczy po 1/4, a zachowek to 1/8 wartości spadku. Roszczenie o zachowek przedawnia się po 5 latach, więc warto się pospieszyć. Sprawę o zachowek wytacza się przed sądem właściwym ze względu na miejsce zamieszkania strony pozwanej, czyli tego, kto ma ten zachowek zapłacić.Zaliczenia darowizny na spadek dokonuje sąd rozpoznający sprawę przeciwko określonemu pozwanemu i jeśli uzna, że darowizna podlega doliczeniu do spadku, doliczy ją do spadku będącego postawą ustalenia wysokości należnego zachowku a osoba, która ją otrzymała będzie legitymowaną biernie w sprawie o zachowek (tak: wyrok Sądu Logiczny stąd wniosek, że zachowek i prawo do niego pojawia się dopiero wtedy gdy jest testament. O zachowek trzeba też się upomnieć w sądzie. Podatek od spadku 2023: kiedy zapłacimy, a kiedy nie? Duże zmiany od 1 lipca; Zachowek 2023: ważne zmiany, sprawdź czy ci się należy. Gdy nie ma testamentu, podział spadku jest prosty.
Spadkodawca, zdając sobie sprawę z uprawnień swoich ustawowych spadkobierców do zachowku, sporządzając na rzecz innej osoby testament może przewidzieć zachowek dla takiego spadkobiercy w tym testamencie, powołując go do spadku lub czyniąc w testamencie zapis na jego rzecz.Zachowek przy dziedziczeniu ustawowym, czyli przy nieistnieniu testamentu i braku majątku. Jak obniżyć, zmniejszyć lub nie płacić wnukom zachowku, którzy nie interesowali się, kontaktowali, odwiedzali babci czy dziadka. Zachowek za wykupienie mieszkania, lokalu czy domu na zmarłego spadkodawcę za pieniądze rodziny i spadkobiercy. .
